Το «άλλο» σχολείο του εκπαιδευτικού διαφωτισμού.
TOY TΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ ΤΡΑΝΟΥ
Η άγρια σύγκρουση που εξελίσσεται μεταξύ των πραγματικών αναγκών της πλειοψηφίας της κοινωνίας και της επιθετικής κυριαρχίας του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου που επιβάλλουν οι «αγορές» θίγει και περιορίζει ολοένα και περισσότερο τα βασικά κοινωνικά αγαθά που ο Διαφωτισμός όρισε μια για πάντα ως καθολικά δικαιώματα: κυρίως την παιδεία και την υγεία. Τα μετατρέπει βίαια σε ιδιωτικά πλεονεκτήματα μιας αδιάλλακτης ελίτ ταμπουρωμένης πίσω από τα προκλητικά προνόμιά της.
Υπό το κράτος αυτών των συνθηκών η δύσκολη καθημερινότητα στα ελληνικά σχολεία μετατρέπεται πλέον σε αφόρητη πίεση που ασκείται αδιακρίτως σε εκπαιδευτικούς, γονείς και κυρίως στους μαθητές, χωρίς όμως ουσιαστικό μορφωτικό, κοινωνικό και εργασιακό αντίκρυσμα.
Η αναγκαία σήμερα συζήτηση για μια άλλη αντίληψη στα εκπαιδευτικά ζητήματα έχει νόημα και ουσία όμως μόνο όταν εντάσσεται σε μια διαφορετική στρατηγική για την εκπαίδευση συνολικά, η οποία θα αντιμετωπίζει κριτικά το σημερινό εκπαιδευτικό σύστημα επιδιώκοντας τη ριζική αλλαγή και το μετασχηματισμό του. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, έχουν διαμορφωθεί ήδη ανάμεσα στους μάχιμους εκπαιδευτικούς του αριστερού χώρου ενδιαφέρουσες εναλλακτικές προτάσεις, που απορρίπτουν κάθε απόπειρα επιβολής “από τα πάνω” επίσημων διδακτικών προτύπων και παιδαγωγικών κατευθύνσεων “παντός καιρού” όπως αυτή για παράδειγμα που αφορά στην διδασκαλία της Τέχνης και στην εκπαίδευση της όρασης.
Με παιδαγωγικό στόχο την ανάδειξη των πραγματικών κοινωνικών συγκρούσεων, του«διαφέροντος» όπως θα έλεγε ο Χάμπερμας, που κρύβεται επιμελώς πίσω από τη βιτρίνα του πολιτικού παιχνιδιού και των ΜΜΕ, πρέπει να σχεδιαστεί μια ευρείας έκτασης παρέμβαση στο σχολείο με στόχο την εντατική εκπαίδευση στην οπτική ψυχραιμία και την ενίσχυση της ικανότητας των παιδαγωγικών υποκειμένων να αντιστέκονται στην πλημμυρίδα των χαλκευμένων δημοσιευμάτων, των οπτικών σκουπιδιών και των δήθεν «πληροφοριών» που παράγουν ακατάπαυστα τα ΜΜΕ και που «τρέχουν» δαιμονιωδώς μέσα στη συνείδηση των νέων.
Το σχολείο, κατά τη δική μας αντίληψη, είναι χώρος πολύπλευρης γνωστικής καλλιέργειας, κριτικής σκέψης και δημιουργικής αμφισβήτησης. Σκοποί του είναιολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας των παιδιών, η γνωστική, συναισθηματική, κοινωνική τους ωρίμανση σε περιβάλλον ελευθερίας και συλλογικότητας. Παρέχει την αναγκαία για τον σύγχρονο πολίτη γενική παιδεία. Το σχολείο που διεκδικούμε είναι ανοιχτό στην κοινωνία, χωρίς να εξαρτάται από τις δυνάμεις που ελέγχουν την αγορά. Αντί αυτών, εμείς προτείνουμε ένα εκπαιδευτικό σύστημα με ενισχυμένη την εκπαιδευτική αυτονομία, τη συμμετοχή και την εσωτερική δημοκρατία. Σε κάθε περίπτωση, απαραίτητη προϋπόθεση είναι να εφαρμοστούν αρχές κοινωνικού ελέγχου και συνδιαμόρφωσης της εκπαιδευτικής πολιτικής.
Ανάμεσα στις προϋποθέσεις για τη διαμόρφωση αυτού του αναγκαίου νεωτερικού πλαισίου στην εκπαίδευση, επιμένουμε ιδιαίτερα στον ουσιαστικό ρόλο του συλλόγου των διδασκόντων, γι’ αυτό προτείνουμε να ενισχυθούν οι αρμοδιότητές του.
Η εκπαιδευτική εμπειρίαέχει ήδη δείξει ότι η συστηματική συλλογική παρακολούθηση της ποιότητας του εκπαιδευτικού έργου από τους εκπαιδευτικούς της ίδιας ειδικότητας κατά σχολείο, τάξη και μάθημα μπορεί να έχει πολύ θετικά αποτελέσματα.
Συνεπώς, μια αντίστοιχη οργάνωση του εκπαιδευτικού προσωπικού ανά ειδικότητα, σε επίπεδο σχολικής μονάδας, και η αξιοποίηση εκείνων των εκπαιδευτικών που διαθέτουν αυξημένα προσόντα και μεγάλη εμπειρία σε ρόλο συντονιστή-συμβούλου των συναδέλφων, μπορεί να δοκιμαστεί και να καθιερωθεί. Ένας τέτοιος ρόλος του συλλόγου των εκπαιδευτικών σε επίπεδο σχολικής μονάδας θεωρεί τους εκπαιδευτικούς ως συλλογικούς διανοούμενους, επαρκώς καταρτισμένους στα ψυχοπαιδαγωγικά θέματα, εξοικοοιωμένους με την νεανική κουλτούρα, ευαισθητοποιημένους στις κοινωνικές και πολιτισμικές διαστάσεις των σύγχρονων εκπαιδευτικών και κοινωνικών προβλημάτων.
Ένα άλλο σχολείο που θα αναπτυχθεί στο πλαίσιο ενός αναγκαίου σήμερα κινήματος κριτικού εκπαιδευτικού διαφωτισμού προϋποθέτει, επίσης, την οργάνωση ενός συστήματος τακτικής, πολύπλευρης και συστηματικής επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών. Σε αυτά τα πλαίσια διεκδικούμε ενιαία 12χρονη υποχρεωτική εκπαίδευση και 2χρονη υποχρεωτική προσχολική αγωγή που θα παρέχεται δωρεάν σε κάθε παιδί χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς.
Προτείνουμε τη δημιουργία ενός πραγματικά Ενιαίου Λυκείου, που θα βασίζεται στον συνδυασμό της θεωρίας με την πράξη, θα ενοποιεί τη γενική με την επαγγελματική εκπαίδευση, και θα περιλαμβάνει τόσο θεωρητικά μαθήματα όσο και πρακτικές δραστηριότητες.
Διεκδικούμε ένα Δημόσιο και δωρεάν σύστημα επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης μετά την αποφοίτηση από το Ενιαίο Λύκειο για όσα επαγγέλματα δεν απαιτούν πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Η εκπαίδευση αυτή πρέπει να εξασφαλίζει ένα στέρεο υπόβαθρο γενικών γνώσεων και να οδηγεί σε πτυχίο που θα συνοδεύεται με επαγγελματικά δικαιώματα.
Σήμερα, μέρα των εκλογών για τα Δ.Σ. των ΕΛΜΕ-Θ, δίνουμε μήνυμα ανατροπής.
______________
*Ο Τρ. Τρανός είναι εκπαιδευτικός, πρόεδρος Γ'ΕΛΜΕ-Θ.
.jpg)
